7. Mâu thuẫn cá nhân và mâu thuẫn nhân sự:
Người Việt Nam chúng ta thật lòng mà nói có tinh thần đoàn kết và phối hợp trong hoạt động tập thể rất kém. Điều này xuất phát từ việc không hiểu tâm lý con người sẽ dẫn đến việc phân công nhân sự sai lầm và ngại nói thẳng nói thật với nhau ngay từ đầu về khó khăn hoặc hạn chế của nhóm mà chủ yếu là vẽ nên những viễn cảnh tương lai huy hoàng. Vì vậy, nên khi làm việc chung với nhau, việc đụng chạm đến quyền lợi, thất vọng trong cách cư xử hoặc vỡ mộng khi cảm thấy bị lừa gạt là điều không tránh khỏi. Những mâu thuẫn cá nhân về tính cách, quyền lợi và đường hướng hoạt động bắt đầu xuất hiện trong kinh doanh khiến bạn bè mất lòng tin và trở mặt với nhau.
Thường thì một nhóm sẽ luôn có những dạng tính cách sau: người độc tài muốn mọi việc phải theo ý của mình, người khôn vặt, nịnh bợ chuyên lánh trách nhiệm nhưng không bao giờ từ chối quyền lợi, người cơ hội muốn lợi dụng nhóm để phục vụ mưu đồ riêng của mình, những người sai đâu đánh đó không có chủ kiến và những người bất mãn vì nghĩ rằng những đóng góp của mình không được xem trọng. Khi làm việc tập thể, người lãnh đạo phải biết cách phát huy thế mạnh của từng thành viên và tìm cách hạn chế xung đột ở mức thấp nhất có thể khi quyền lợi bị đụng chạm và duy trì được trạng thái này ở mức ổn định.
8. Cạnh tranh không lành mạnh dẫn đến tự diệt lẫn nhau:
Các phong trào vì lợi nhuận ví dụ kinh doanh một mặt hàng sớm muộn đều xảy ra một vấn đề kinh điển: thay vì bỏ qua hiềm khích hoặc khác biệt để cùng hỗ trợ nhau phát triển thì quay ra đấu đá cạnh tranh lẫn nhau để triệt hạ đối thủ mà quên mất mục đích chung ban đầu là gì. Trong mắt họ, việc cần làm là triệt tiêu đối thủ cạnh tranh của mình bằng bất cứ chiêu trò gì. Đơn cử là các phong trào bán đồ ăn vặt như bánh mì muối ớt, xoài lắc, cóc lắc hay xôi chiên. Một xe mở được thì lập tức gần đó sẽ có độ một chục xe như thế. Xe này bán 10.000 đồng /phần thì xe kế bên sẽ bán phá giá 8000 đồng/phần. Mua ở xe này thì sẽ nghe người bán dặn: “Anh ăn ủng hộ em nha, chỗ em là chất lượng nhất. Mấy chỗ kia nó làm không có vệ sinh đâu.” Đến xe kia mua cũng sẽ nghe được câu tương tự. Có một lần tôi chứng kiến cảnh hai bà bán đồ nướng vì việc giành khách mà đánh chửi nhau tưng bừng giữa chợ đêm Đà Lạt khiến khách ngao ngán bỏ đi mất hết. Thử hỏi tư duy như vậy thì làm sao thành công?
9. Thiếu đạo đức kinh doanh:
Có rất nhiều bạn trẻ có tư duy kinh doanh sai trái ngay từ đầu. Họ nghĩ rằng để công việc kinh doanh đạt lợi nhuận cao nhất thì họ phải tìm mọi cách để thắng đối tác hoặc khách hàng của mình bất chấp thủ đoạn. Họ chọn nguồn nguyên vật liệu chất lượng kém để giảm thiểu chi phí, phớt lờ những nguyên tắc đạo đức trong kinh doanh, thất tín và gian dối kinh doanh hàng gian hàng giả… Mỗi lần làm như vậy thành công, họ không nghĩ đến hậu quả nếu bị phát hiện mà xem đó là biểu hiện của sự thông minh khi lừa gạt được khách hàng của mình. Đến khi bị phát hiện, việc bị tẩy chay thậm chí bị kiện tụng là điều tất yếu khó tránh khỏi.
Có một thực tế đáng buồn là đại đa số người Việt Nam không nghĩ đến hai thứ khi làm kinh doanh đó là: đạo đức kinh doanh và lợi ích cộng đồng. Họ luôn lấy câu “thương trường là chiến trường” để bất chấp thủ đoạn để kiếm được nhiều tiền nhất có thể bất chấp cách kiếm tiền đó gây hại như thế nào cho người khác. Sau vài lần bị gạt, tiếng xấu đồn xa, khách hàng dần dần tẩy chay xa lánh. Doanh nghiệp đó không còn cách nào khác hơn là phải đóng cửa dẹp tiệm.
Trong khi ở các nước phát triển, người làm kinh doanh luôn nghĩ đến lợi ích của doanh nghiệp mình phải gắn liền với lợi ích lâu dài của cộng đồng: đãi ngộ nhân tài, tạo công ăn việc làm, và bảo vệ môi trường. Họ hiểu rõ nguyên tắc “win-win”: tôi và anh cùng phát triển chứ không phải tôi triệt tiêu anh để phát triển bùng nổ dữ dội và cuối cùng cũng sẽ tự đâm đầu chết theo kiểu bạo phát bạo tàn và hủy diệt luôn tương lai. Nếu bạn muốn khởi nghiệp, hãy luôn chú trọng và kiên trì hai nguyên tắc sau:
1. Phục vụ được lợi ích thiết thực và lâu dài của cộng đồng chứ không đi ngược lại lợi ích của họ để tạo ra lợi nhuận cho bản thân.
2. Tạo điều kiện cho nhân tài phát triển chứ không trù dập hay bóc lột họ vì không có nhân tố con người, những thuận lợi về mặt “thiên thời, địa lợi” đều không thể phát huy trọn vẹn.
Lợi nhuận lúc đầu có thể ít nhưng nó sẽ bền và quan trọng hơn hết là đó là giúp đỡ cho cộng đồng và đất nước phát triển. Đừng vì lợi ích nhỏ trước mắt mà bỏ đi lợi ích lớn của tương lai.
10. Ăn xài nhiều hơn làm:
Đành rằng việc kinh doanh thì bề ngoài rất cần thiết nhưng việc đầu tư cho vẻ bên ngoài vẫn phải nằm trong khả năng tài chính của mình. Bạn không thể thuê một mặt bằng năm sáu mươi triệu để mở công ty trong khi sở hụi của bạn không đủ để trả tiền lương cho nhân viên hoặc nhập hàng. Đừng nghĩ đến việc mua xe xịn, dùng điện thoại đắt tiền và mặc quần áo hàng hiệu khi khả năng tài chính của công ty bạn chưa cho phép. Tôi biết nhiều công ty tư nhân khi khai trương đã chi tiền tỷ cho các buổi party ra mắt và cho giới truyền thông để PR nhưng chỉ vài tháng sau đó phải đóng cửa bỏ trốn vì nợ nần chồng chất không đủ khả năng chi trả.
Mười điều hữu ích mà các bạn trẻ khởi nghiệp cần nhớ:
1. Hãy đi làm công cho người khác khi mới ra trường để tích lũy kinh nghiệm bản thân và tiền vốn.
2. Hãy tìm hiểu thật kỹ lĩnh vực mình muốn khởi nghiệp, đừng bắt chước người khác hoặc theo phong trào.
3. Hãy lên kế hoạch thật chi tiết cho những gì cần chuẩn bị. Mọi sự qua loa cẩu thả từ đầu đều khiến bạn phải trả giá đắt.
4. Hết sức rạch ròi và nghiêm túc về tiền bạc. Các khoản thu chi dù là nhỏ nhất đều phải được hạch toán rõ ràng.
5. Hãy cân nhắc thật kỹ khi chọn người hợp tác khởi nghiệp chung. Bạn bè và công việc là hai chuyện khác nhau hoàn toàn. Nếu không hiểu rõ điều này bạn sẽ mất cả hai.
6. Hãy học cách quản lý nhân sự và tìm hiểu tâm lý con người để làm việc hiệu quả với các cộng sự, nhân viên và khách hàng. Trong các vấn đề quản lý, quản lý con người luôn là vấn đề đau đầu nhất.
7. Hãy học cách khiêm tốn và tiết kiệm. Lúc mới khởi nghiệp, điều cấm kỵ là bốc đồng khoe khoang hoặc tiêu pha quá trớn. Giá trị của bạn và công việc kinh doanh của bạn cần phải có thời gian và thử thách để chứng minh.
8. Hãy tôn trọng những nguyên tắc đạo đức về kinh doanh trong việc cạnh tranh để cùng phát triển với những doanh nghiệp cùng ngành. Khi mới ra khởi nghiệp, điều bạn cần là sự hợp tác giúp đỡ của người khác, không phải là sự tẩy chay và thù nghịch.
9. Hãy trung thực với khách hàng và thực hành nguyên tắc “win-win” để hai bên cùng có lợi. Họ là những người quyết định sự thành công và thất bại của bạn. Đối xử tệ hoặc lừa gạt khách hàng chính là tự tay hất đổ chén cơm của mình.
10. Nếu thất bại, hãy nghiêm túc xem xét lại những nguyên nhân và chịu trách nhiệm về sự yếu kém của mình. Đừng nản chí hoặc đổ lỗi cho người khác. Không phải ai lần đầu tiên khởi nghiệp cũng đều thành công.
