Mười lời nói mà một người khôn ngoan sẽ không bao giờ nói:
Lời ăn tiếng nói là một trong những khía cạnh phản ánh tư duy của con người chính xác nhất đặc biệt là EQ (chỉ số cảm xúc) và IQ (chỉ số thông minh) của người đó. “Chim khôn hót tiếng rảnh rang. Người khôn ăn nói dịu dàng dễ nghe”, ấn tượng và cảm tình của người khác dành cho bạn qua cách ăn nói là rất quan trọng. Nhiều người chỉ vì không biết cách ăn nói mà mất đi những cơ hội tốt hoặc những mối quan hệ tử tế trong cuộc sống, thậm chí còn gây họa cho bản thân. Người xưa có câu “bệnh từ miệng mà vào, họa từ miệng mà ra” không hề sai. Sau đây là 10 lời mà bạn nếu thường xuyên nói ra không biết kiềm chế không những khiến cho giá trị bản thân bị hạ thấp mà còn có thể gây ra nhiều phiền phức cho bản thân.
1. Những điều chưa được kiểm chứng tính chính xác: Một trong những điều mà một người trưởng thành phải chịu trách nhiệm đó là lời nói của mình. Không nên chia sẻ những thông tin mà bạn chưa kiểm chứng được tính chân thực hoặc tính chính xác của chúng. Những điều tận mắt chứng kiến chưa chắc đã đúng chứ đừng nói là nghe qua lời của người khác. Một thông tin đọc được trên mạng hoặc thậm chí là trong sách vở cũng chưa chắc đã chính xác nếu không được đối chiếu với ít nhất một nguồn đáng tin cậy khác. Những kiến thức học được ở đâu đó qua một thời gian cũng có khả năng bị nhớ nhầm, nhớ thiếu hoặc thậm chí là nhớ sai, hiểu sai hoàn toàn. Những thông tin không chính xác nếu chia sẻ một cách tùy tiện, nhẹ thì khiến người nói mất uy tín, còn nghiêm trọng hơn có thể gây ra hậu quả không nhỏ đối với người nghe. Vì vậy, trước khi muốn chia sẻ một thông tin nào cho dù có hợp ý mình đi nữa thì tốt nhất là nên kiểm chứng lại tính xác thực của nó.
2. Những lời xúc phạm người khác: Chúng ta ai cũng có lúc nóng giận thiếu kiềm chế và cũng có lúc lỡ lời xúc phạm tới người khác. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng con người cho dù xuất thân thấp kém đến thế nào cũng có lòng tự trọng riêng của mình. Lời nói xúc phạm người khác có thể sướng miệng mình nhưng là những nhát búa đóng đinh vào tấm ván. Ngay cả khi bạn rút những cây đinh ra, những lỗ đinh để lại trên thân gỗ sẽ không bao giờ lành lại. Những tổn thương này đặc biệt nghiêm trọng nếu người chịu đựng chúng là những người thân yêu của chúng ta. Lời nói miệt thị xúc phạm người khác còn khiến cho bạn rước họa vào thân nếu gặp kẻ hung hăng hoặc nham hiểm để bụng trả thù. Những lời nói mỉa mai châm biếm cũng có tính sát thương không kém những lời miệt thị nặng nề. Đối với tôi, những kẻ thích nói lời mỉa mai móc họng người khác còn đáng ghét hơn cả những kẻ lớn tiếng chửi bới vì họ là những kẻ đạo đức giả và hiểm độc.
3. Những lời tâng bốc nịnh bợ: Những lời khen đúng người, đúng lúc rất cần thiết vì nó mang lại sự khích lệ động viên tinh thần đối với người nghe vì những việc tích cực mà họ đã làm. Tuy nhiên những lời nịnh bợ tâng bốc thì hoàn toàn khác vì chúng là những lời nói dối trơ trẽn không cần thể diện và với mục đích vụ lợi cá nhân. Khác với những người khen thật lòng, những kẻ nịnh bợ luôn là những kẻ dối trá không có ý đồ tử tế, nếu không trục lợi thì cũng làm cho người được nịnh trở nên mất cảnh giác để hãm hại. Trong mắt những người ngay thẳng tử tế, những kẻ nịnh bợ là những kẻ tiểu nhân đáng khinh và đáng xa lánh.
4. Những lời kích động thù hằn, chia rẽ: Đối những chuyện mâu thuẫn ân oán của người khác, nếu bạn cảm thấy không thể làm gì để giúp hòa giải thì cách tốt nhất là giữ im lặng. Đừng đổ dầu vào lửa hoặc khoét sâu mâu thuẫn vì xét cho cùng bạn không phải là người trong cuộc. Những gì bạn nghe được hoặc biết được chỉ là một phần của câu chuyện và chưa chắc đã là sự thật. Nhưng những lời kích động và chia rẽ có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho những người trong cuộc. Trách nhiệm đó liệu bạn có thể gánh nổi? Ở một khía cạnh khác, hai người sau khi giải tỏa được mâu thuẫn và hiềm khích cá nhân có thể trở thành bạn của nhau trở lại, đến lúc đó, kẻ xúi giục và gây chia rẽ sẽ trở thành kẻ thù chung của họ.
5. Những lời thô tục: Có một sự thật rất khó chịu là các bạn trẻ ngày nay rất thích dùng những tiếng đệm thô tục vào trong lời ăn tiếng nói hằng ngày kể cả trong việc nhắn tin hoặc comment trên mạng xã hội. Có thể các bạn cảm thấy đó chỉ là một thói quen vô hại hay thậm chí là một trend mà bạn bè bạn ai cũng thế, có gì đâu mà phải làm ầm ĩ nhưng trên thực tế, đối với người đối diện, bạn là một kẻ thô lỗ, bất lịch sự và thậm chí là thiếu giáo dục. Nếu bạn là học sinh, sinh viên hoặc trí thức trẻ, điều này càng tệ hại. Một kiểu ăn nói thô tục nữa, tuy không dùng những lời nói tục tĩu thô lỗ một cách trực tiếp trắng trợn nhưng lại dưới hình thức nói láy, tiếng lóng hoặc những câu “đố tục giảng thanh” đề cập về những vấn đề giường chiếu. Kiểu ăn nói này tiếc thay khá phổ biến đối với những người đàn ông trung niên có gia đình vợ con đầy đàng hoàng nhưng lại rất thích nói chuyện kiểu này ở những chỗ đông người đặc biệt là có phụ nữ để lấy đó làm trò đùa khoái chí khi thấy đối phương đỏ mặt hoặc khó chịu. Nó không hề có duyên hay hài hước mà trái lại rất biến thái và rẻ tiền. Tất cả những trò cười gây khó chịu cho người khác đều không thể xem là sự hài hước mà chỉ là sự lố bịch và vô văn hóa.
6. Những điều bịa đặt dựng chuyện: Khi cần phải nói những điều mình biết, tốt nhất hãy nói sự thật, đừng thêm mắm dặm muối đặt điều bịa chuyện vì những thông tin sai lệch do bạn bịa đặt có thể gây phiền phức cho người khác, đồng thời cũng sẽ khiến cho uy tín của bạn trong mắt người khác bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tôi có một người bạn, tính tình không có gì đáng chê trách ngoài chuyện anh bạn này có cái tật là hay bịa chuyện ra để nói. Anh ta bịa chuyện rất khéo nên ai cũng tin là thật và dĩ nhiên những câu chuyện anh bịa ra cũng chẳng nhắm vào mục đích hại ai, chỉ đơn giản là có câu chuyện làm quà mà thôi. Tuy nhiên, lâu dần mọi người cũng biết tính anh hay bịa chuyện vì đôi khi anh quên mà kể lại cùng một câu chuyện đó với những nhân vật hoặc tình tiết khác với những gì trước đây đã kể, hoặc khi bạn bè có cơ hội xác thực thì mới biết những chuyện anh ấy nói toàn là bịa ra. Dần dần anh bạn tôi được bạn bè đặt biệt danh là “Q. nổ” và công khai đem cái bịa danh đó ra để trêu chọc khiến anh này nhiều lần mất mặt trước người khác.
7. Những lời khoe khoang về bản thân: Người thực sự giàu có thường không khoe của, người thực sự giỏi thường không khoe tài, nhất là khoe tài bằng cái miệng. Bạn có tài thì hãy chứng tỏ bằng hành động cụ thể vào những lúc cần thiết để tài năng của bạn phát huy tác dụng chứ đừng đi khoe khoang khoác lác với người khác. Bạn có tiền có của cũng đừng nên khoe khoang với người khác kẻo gặp tai họa nhẹ thì mất tiền mất bạc, nghiêm trọng hơn có thể mất luôn cả mạng. Khi bạn sung sướng khoe khoang một điều gì, trong số những người tỏ vẻ chúc mừng bạn, có bao nhiêu người thực lòng mừng cho bạn và bao nhiêu người đang ganh tỵ hoặc có âm mưu hãm hại bạn? Việc khoe khoang trước những người kém may mắn hơn bạn còn thể hiện bạn là một kẻ thiếu tế nhị, ngạo mạn và xem thường người khác.
8. Những lời tranh hơn tranh thua: Khi còn trẻ, con người thường háo thắng và thích tranh thắng thua với người khác. Ý kiến hay quan điểm của mình luôn đúng, người khác luôn sai. Sở thích của mình luôn đẳng cấp hơn người khác. Thần tượng của mình luôn đẹp hơn, giỏi hơn thần tượng của người khác. Tuy nhiên, khi càng trưởng thành, những chuyện tranh hơn tranh thua này càng trở nên không cần thiết vì chúng chẳng những không khiến chúng ta trở nên tài giỏi hay hiểu biết hơn trong mắt người đối diện mà chỉ khiến người khác xem mình như những kẻ gàn dở, háo thắng và thiếu sự chín chắn. Việc nhất định phải thắng người khác trước đám đông khiến đối phương bẽ mặt ngay cả khi mình hoàn toàn đúng đi nữa xét cho cùng là việc của một kẻ không biết cách ứng xử có thể dẫn tới tai họa khi đắc tội với người khác. Câu chuyện Dương Tu bị Tào Tháo chém đầu thị chúng vì cậy mình có chút trí thông minh mà không biết giữ mồm miệng là một trong mình chứng điển hình cho những kẻ chỉ “khôn bằng cái miệng.”
9. Những lời hả hê trước bất hạnh của người khác: Người đại lượng không bao giờ thể hiện sự hả hê vui sướng trước nỗi bất hạnh của người khác, ngay khi kẻ đó là kẻ thù của mình. Những hành động hoặc lời nói mang tính chà đạp một người đã thất cơ lỡ vận là biểu hiện của kẻ tiểu nhân đắc ý với bụng dạ hẹp hòi. Phần lớn người đời sẽ không quan tâm bạn và đối thủ của bạn có hiềm khích hay thâm thù đại hận gì, nhưng một khi bạn buông những lời hả hê thỏa mãn khi người kia thất thế, người khác lập tức sẽ có ấn tượng xấu về chính bản thân bạn. Những hình ảnh tốt đẹp mà bạn cố công xây dựng chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều. Tương tự việc nói xấu một người không có mặt cũng khiến cho người nghe đánh giá thấp bạn ngay cả khi họ nói theo bạn hoặc tỏ vẻ tán đồng. Trong thâm tâm ai cũng nghĩ rằng nếu bạn nói xấu người khác trước mặt họ được thì họ cũng sẽ trở thành đối tượng để bạn nói xấu trước mặt người khác.
10. Những lời hứa mà bản thân mình không chắc có làm được hay không: Không có gì khiến bạn mất uy tín nhanh hơn việc bạn “hứa thật nhiều, thất hứa thật nhiều”. Có nhiều người hứa hão vì sĩ diện, muốn chứng tỏ với mọi người rằng mình là người có năng lực hoặc hào phóng tử tế với người khác nhưng trong lòng không thực sự có ý muốn giúp. Có người hứa trong lúc vui miệng cao hứng hoặc lúc “rượu vào lời ra” đến khi bình tĩnh trở lại mới cảm thấy hối hận nên sẽ tìm cách trốn tránh, thoái thác. Cũng có người hứa chỉ vì không biết cách từ chối, sợ người khác mất lòng nên nhận lời đại ngay cả khi biết chắc rằng bản thân mình không làm được điều đó. Việc hứa mà không làm hoặc làm cho có tạo cho người khác ấn tượng về bạn là một kẻ ba hoa khoác lác, chỉ được cái miệng. Dần dần sự tôn trọng và tin tưởng của đối phương với bạn cũng mất dần, thay vào đó là sự chán ghét và coi thường. Hãy học cách từ chối nếu cảm thấy không làm được, điều đó không có gì đáng xấu hổ cả. Không ai bắt bạn phải hứa, nhưng hãy nhớ là đã hứa thì phải làm tới nơi tới chốn.
